Sơn Ngọc Thành

· Comments Off on Sơn Ngọc ThànhViews: 1321

Sơn Ngọc Thành (Khmer: សឺង ង៉ុកថាញ់) (1908 – 1977) là chính trị gia và nhà dân tộc chủ nghĩa Campuchia, từng giữ chức Bộ trưởng và Thủ tướng trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Campuchia và Cộng hòa Khmer.

Thiếu thời

Sơn Ngọc Thành (Khmer: សឺង ង៉ុកថាញ់) (1908 – 1977) là chính trị gia và nhà dân tộc chủ nghĩa Campuchia, từng giữ chức Bộ trưởng và Thủ tướng trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Campuchia và Cộng hòa Khmer.

Sơn Ngọc Thành (Khmer: សឺង ង៉ុកថាញ់) (1908 – 1977) là chính trị gia và nhà dân tộc chủ nghĩa Campuchia, từng giữ chức Bộ trưởng và Thủ tướng trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Campuchia và Cộng hòa Khmer.

Sơn Ngọc Thành sinh ngày 7 tháng 12 năm 1908 tại tỉnh Preah Tropeang (Trà Vinh) thuộc miền Thuộc lãnh thổ Kampuchea Krom (Tây Nam Bộ), Việt Nam, trong một gia đình dân tộc Khmer Krom  con của ông Sơn Neve và bà Sơn Thị Túp.[2] Ông tốt nghiệp trung học ở Tp. Prey Nokor (Sài Gòn), Việt Nam rồi sang Pháp du học ngành Luật ở Montpellier và Paris được vài năm, sau trở về làm thẩm phán ở Pursat và ủy viên công tố ở thủ đô Phnom Penh trước khi giữ chức Phó Giám đốc Viện Phật Học Campuchia.[3]

Năm 1936, Sơn Ngọc Thành cùng Sim Var và nhà dân tộc chủ nghĩa Khmer nổi tiếng Pach Chhoeun xuất bản tờ báo Nagaravatta (Thành phố chúng ta), dưới danh nghĩa truyền bá Phật giáo và bảo tồn văn hoá, tờ báo kêu gọi đấu tranh giành độc lập cho Campuchia và chủ trương phá vỡ sự độc quyền thương mại của thương nhân nước ngoài bằng phát triển doanh nghiệp tư sản dân tộc. Đồng thời trong thời gian này, Thành và đồng nghiệp của ông đã bắt đầu tiếp thu chủ nghĩa phát xít Nhật mà ông gọi đó là “chủ nghĩa xã hội quốc gia”.[4] Hệ tư tưởng của Thành chủ yếu về cơ bản vẫn là chủ nghĩa cộng hòa, cánh hữu và quan điểm hiện đại hoá, điều này đã khiến ông trở thành phe đối lập lâu dài với vua Norodom Sihanouk. Bất chấp chủ nghĩa dân tộc của mình, ông cũng là một người ủng hộ mạnh mẽ cho sự hợp tác giữa các quốc gia ở châu Á và đề xướng việc giảng dạy tiếng Việt tại các trường học ở Campuchia, vì đấy là một yếu tố quan trọng dẫn đến công cuộc hiện đại hóa đất nước.[4]

Sự nghiệp chính trị

Ngày 20 tháng 7 năm 1942, Sơn Ngọc Thành tổ chức một cuộc biểu tình lớn có hơn năm trăm nhà sư tham gia đòi Pháp phải thả hết tù chính trị và trao trả quyền tự quyết cho dân tộc Campuchia.[5] Cuộc biểu tình bị người Pháp dập tắt, Sơn Ngọc Thành đào thoát qua Battambang (lúc đó còn thuộc Thái Lan) rồi đến Nhật Bản tị nạn, tại Nhật ông học chính trị 2 năm ở trường Orientale (một trường lớn tại châu Á lúc bấy giờ).

Năm 1943, khi Đế quốc Nhật Bản lấn át chính quyền Pháp ở Đông Dương, Sơn Ngọc Thành trỏ về nước và chủ trương dựa vào Nhật để giành độc lập dân tộc. Ngày 9 tháng 3 năm 1945 quân Nhật đảo chính Pháp, ép quốc vương Sihanouk tuyên bố thành lập một chính phủ thân Nhật trong khối Thịnh vượng Đại Đông Á vào ngày 12 tháng 3 năm 1945. Sơn Ngọc Thành trở thành Bộ trưởng Ngoại giao. Ngày 9 tháng 8 năm 1945, sau khi Nhật đầu hàng Đồng Minh, Sơn Ngọc Thành đảo chính tự đứng lên làm Thủ tướng. Ngày 10 tháng 10 năm 1945, liên quân Anh-Pháp-Ấn tiến vào Phnom Penh lật đổ chính phủ bù nhìn của Sơn Ngọc Thành, bắt giam ông, tái lập chế độ thuộc địa và đưa Sihanouk trở lại làm vua. Sơn Ngọc Thành bị tuyên án tử hình vì tội phản bội, sau đó giảm xuống còn hai mươi năm khổ sai, đầy sang sống lưu vong ở Vence rồi Poitiers, Pháp.[6] Nhiều người trong nước ủng hộ ông đã gia nhập tổ chức Khmer Issarak với mục đích kháng chiến chống lại chính quyền thuộc địa và yêu cầu chính phủ phải thả ông ra.

Năm 1951, Sơn Ngọc Thành được chính quyền thực dân ân xá nhằm thu phục nhân tâm trong nước. Ngày ông trở về Phnom Penh (30 tháng 10 năm 1951), Sơn Ngọc Thành được một đám đông hơn 100 000 người chào đón, trải dài tư sân bay Pochentong về trung tâm thành phố. Về tới Campuchia, ông kiên quyết từ chối một chức vụ trong nội các Sihanouk, thay vào đó, ông tổ chức lực lượng chống lại chính quyền Sihanouk vì cho rằng Sihanouk là một Quốc trưởng “không xứng đáng, bê tha truỵ lạc, tham nhũng, phản bội Tổ quốc, tay sai của thực dân Pháp” và chế độ quân chủ của ông: “lạc hậu, áp bức, độc đoán, tham nhũng, ngu dân”.[7] Đồng thời tiến hành liên minh với các nhà lãnh đạo khác của các nhóm phiến quân trực thuộc Khmer Issarak và thành lập một tờ báo riêng (Khmer Kraok) nhằm ủng hộ cuộc nổi dậy chống lại chính quyền thực dân Pháp nhưng chẳng bao lâu thì bị cấm phát hành.

Năm 1952, phong trào đấu tranh thất bại, cùng với trung úy Ea Sichau (một viên chức hải quan do Pháp đào tạo và là trí thức cánh tả) và một số người ủng hộ, ông chạy sang Thái Lan tị nạn rồi lẻn qua khu rừng thuộc tỉnh Siem Reap xây dựng căn cứ địa và bắt đầu tổ chức kháng chiến. Ở chiến khu, ông cố gắng giành quyền kiểm soát tổng thể phong trào Khmer Issarak (phân thành Uỷ ban Giải phóng Quốc gia Khmer và Liên minh Mặt trận Issarak công khai của cánh tả và một loạt các lãnh chúa khu vực và các nhà lãnh đạo du kích) trong suốt đầu thập niên 1950, một vài trong số này, chẳng hạn như Hoàng thân Norodom Chantaraingsey và Puth Chhay tạm thời ủng hộ quyền lãnh đạo tổng thể của ông. Tuy nhiên, vào năm 1954, Thành ngày càng bị những người cánh tả loại bỏ ra ngoài và nhận được lời đề nghị từ CIA, thế lực hứa sẽ tài trợ cho nhiều hoạt động của ông trong tương lai.[8] Mặc dù Thành vẫn giữ lại sự hỗ trợ cao độ cho người Khmer Krom, trong những năm tiếp theo mức ảnh hưởng của ông tương đối ít hoặc sự ủng hộ của các tầng lớp nhân dân trong nền chính trị quốc nội ở Campuchia, đặc biệt là phong trào Sangkum của Sihanouk đã thu hút sự chú ý của các phần tử ôn hòa và hữu khuynh nhất.

Khmer Tự do

Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất kết thúc vào năm 1954. Từ căn cứ địa ở gần Siem Reap, Sơn Ngọc Thành chính thức thành lập tổ chức dân quân Khmer Serei (Khmer Tự do),[9] chủ yếu là tuyển mộ từ những người Khmer Krom để chống lại Sihanouk, người coi ông như là một trong những kẻ thù lớn nhất. Trong bản “Tuyên ngôn” năm 1959 của ông trước toàn thể binh lính Khmer Tự do, Thành buộc tội Sihanouk đã cho phép Campuchia đi theo đường lối “Cộng sản hóa” dưới sự thao túng của Bắc Việt.[10] Khmer Tự do hoạt động trong khu vực biên giới ở Thái Lan và Nam Việt Nam, thường xuyên bí mật tung ra các chương trình truyền thanh rađiô chống đối Sihanouk, nhưng chỉ tiến triển không đáng kể, mặc dù họ được tuyên truyền như là một nguồn lực quân sự có ưu thế trong một số âm mưu đảo chính (chẳng hạn như vụ âm mưu đảo chính xảy ra ở Bangkok).

Sau khi quân đội Campuchia và Tướng Lon Nol thực hiện cuộc đảo chính lật đổ ông hoàng Sihanouk vào ngày 18 tháng 3 năm 1970, ông được mời tham gia trong chính phủ Cộng hòa Khmer mới với vai trò là cố vấn cho quyền Quốc trưởng Cheng Heng trong thời gian đầu và chính thức sát nhập tổ chức Khmer Tự do vào quân chủng của nước Cộng hòa non trẻ. Đến năm 1972, một lần nữa ông được bổ nhiệm là Thủ tướng Chính phủ (chức vụ mà ông phải rời bỏ 27 năm trước đó) nội các Cộng hoà Khmer do Lon Nol làm Tổng thống trong một thời gian ngắn nhưng lại trở thành mục tiêu của một vụ đánh bom mưu sát vào lúc đó (kẻ chủ mưu có khả năng là em trai Lon Nol là Lon Non).

Do bất đồng chính kiến về cách thức cai trị của nội các mới mà Sơn Ngọc Thành sớm bị Lon Nol sa thải vào cuối năm 1972 và phải tiếp tục sống lưu vong ở miền Nam Việt Nam cho tới khi ông bị bắt giam sau biến cố ngày 30 tháng 4 năm 1975 khi thủ đô Sài Gòn bị quân giải phóng đánh chiếm báo hiệu sự sụp đổ của chính quyền Việt Nam Cộng hòa; tàn quân Khmer Tự do ở Nam Việt Nam hầu hết đều bị quân giải phóng Bắc Việt tiêu diệt trong khi số còn lại ở bên Campuchia thì bị Khmer Đỏ truy kích dữ dội sau khi lật đổ chế độ Lon Nol đã dẫn đến sự tan rã của tổ chức này. Riêng bản thân ông thì đưa đi cải tạo trong nhà tù Chí Hòa ở Thành phố Hồ Chí Minh và mất vì bạo bệnh vào ngày 8 tháng 8 năm 1977.

Chú thích

  1. ^ Arthur J. Dommen. The Indochinese Experience of the French and the Americans: Nationalism and Communism in Cambodia, Laos, and Vietnam. Đại học Indiana Press. tr. 55. ISBN 0253338549.
  2. ^ Andrew Simpson (2007). The Language and National Identity in Asia. Oxford University Press. tr. 295. ISBN 0199267480.
  3. ^ Kiernan, B. How Pol Pot came to power, Yale UP, 2004, p.21
  4. ^ a ă Kiernan, p.22 Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “kiernan22” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  5. ^ Thường được gọi là Cuộc nổi dậy của các sư sãi
  6. ^ Kiernan, p.51
  7. ^ Norodom Sihanouk, Hồi ký Sihanouk, NXB Công An Nhân Dân, 2005, trang 500
  8. ^ Kiernan, p.105
  9. ^ Khmer tự do là lực lượng vũ trang của Sơn Ngọc Thành do chính quyền Ngô Đình Diệm xây dựng từ 1959, chủ yếu tuyển lựa từ người Việt gốc Khmere. Được tổ chức phổ biến thành các phân đội, cao nhất đến tiểu đoàn. Mục tiêu của Khmer tự do là lật đổ Sihanouk, thành lập một chính quyền thân Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng hòa.
  10. ^ Kiernan, p.186

Tham khảo

Liên kết ngoài

Author: VOKK - Đài Tiếng Nói Kampuchea Krom

Comments are closed.